Ruta das Pesqueiras

Ruta das Pesqueiras


PESQUEIRAS DO RÍO MIÑO

Como verdadeiros colosos de pedra ancorados nas marxes do pai Miño levántanse as “ pesqueiras”, construcións realizadas para a captura da raíña dos nosos ríos, a lamprea.

O Miño foi, desde sempre, unha das grandes fontes de recursos para as poboacións ribeiregas. Troitas, salmóns ou lampreas capturábanse desde as pesqueiras en “nasas” e “ vituróns”, como medio de sustento e complemento da economía familiar.

Pero, sen dúbida, o ben máis prezado que nos ofreceu, e aínda segue ofrecendo, o río Miño é a lamprea. Dabondo é coñecida a súa importancia desde a antigüidade na mesa dos emperadores romanos, facéndoas chegar vivas desde Galicia ata Italia.

Con todo, non será ata a Idade Media cando se teña documentación fidedigna deste tipo de edificacións, momento no cal se recolle a titularidade das pesqueiras e o pago de rendas e impostos en forma de lampreas a mosteiros como os de Melón e A Franqueira, así como a certas casas feudais da zona.

Na actualidade, tres son as pesqueiras rehabilitadas no municipio de Salvaterra de Miño, as cales parten desde a desembocadura do río Tea, seguindo o paseo fluvial desde a fortaleza de Salvaterra, río arriba e ata a fronteira co municipio das Neves. As tres pesqueiras son as de Maximina, a da Bucheira e a de Mon, construcións pétreas que foron rehabilitadas no ano 2015.

A maior parte das pesqueiras teñen nome propio e a súa explotación pasa de pais a fillos por herdanza familiar. 

Con máis de 20 metros de lonxitude cada unha e entre os 3 e 5 metros de altura, os “ poios” ou muros parecen grandes murallas que se asentan no leito do río. Entre as pedras dos “ poios”  amarrábanse os “ vituróns”, grandes redes cónicas, onde as capturas entraban, pero non eran capaces de volver saír.


ESTACADAS DO RÍO TEA

Sobre o río Tea, afluente do río Miño, érguense as estacadas, que son enxeñosas construcións realizadas en madeira e ferro, froito dun saber ancestral transmitido durante xeracións.

Semellantes a grandes naves envorcadas nas marxes do río son un método único para a captura da lamprea, moi distinto aos métodos empregados noutros ríos do noso territorio como o Miño ou o Ulla. Aquí, no Tea, as capturas non se realizan mediante nasas nin vituróns senón valéndose de “ fisgas”, que son varas de madeira de gran lonxitude rematadas nun peite de ferro que consta dun determinado número de púas en forma de anzol e que serven para capturar as lampreas cravándoas a modo de lanza.

Os preto de 50 postos existentes no Tea concédense mediante sorteo e a pesca só se permite entre os meses de febreiro e abril. De noite, baixo a luz das lámpadas eléctricas, as persoas ás cales se lle asigne o uso das estacadas, pescan por quendas de días pares e impares, axexando ás lampreas que se moven polos fondos areosos mentres remontan o río para desovar.

Galería fotográfica

A primeira referencia escrita que temos sobre as pesqueiras remóntase ao século XII aínda que moitos son os que opinan que a súa orixe pérdese na época do Imperio Romano e mesmo hai quen vai moito máis alá no tempo e afirma que xa eran utilizados en época prerromana.

Nesta ocasión imos repasar as “ pesqueiras” do concello de Salvaterra de Miño, desde a desembocadura do Tea ata a fronteira coas Neves. Actualmente son reconocibles ata cinco pesqueiras e tres delas foron rehabilitadas a finais do 2015. Para localizalas basta con seguir o paseo fluvial desde a fortaleza de Salvaterra río arriba.

Primeiro veremos a de Maximina, actualmente dun só bloque e un pouco máis adiante no mesmo paseo a de Bucheira que conta con dúas “ poios” e é por tanto de tipo “ viturón”. Acabando o paseo e continuando pola arenera abandonada que no seu tempo cargouse un manancial termal e seguindo un carreiro ao bordo de Miño chegaremos á de Mon. Aínda poderemos seguir o carreiro e atopar por tempadas taponada por herbas a número 341 na cal xa poderemos apreciar sobre ela o formigón do século XX. Continuando o carreiro levaranos a beiras do río e alí poderemos ver os restos da pesqueira de Ou Vao que na súa orixe contaba con varios “ poios”. Hoxe os seus restos descansan sobre a area aínda que queda intacto un par de ocos por onde se encaixaba o viturón. Río arriba e facendo xa fronteira coas Neves está a pesqueira de O Cachón onde poderemos apreciar no seu parte inferior os antigos bloques de granito e sobre ela un moderno “ poio” de formigón.

Volver
Share by: